حرمت انسان از دیدگاه حضرت ربوبی – تلنگری بر بزرگان و حاکمان

محمد صالحی – 28/5/88

وقتی خداوند انسان را خلق می کرد ، برای هدفی جز خود خلق نکرد ¹ و خود نیز حمایت و هدایت و سرپرستی اش را بعهده گرفت ² .

 یک لحظه او را رها نکرد و هرگز بخاطر غفلتها و کج رفتنهایش ، با او قهر ننمود ³. و حتی به پیامبرمکرمش ^ص نیز حق سیطره بر آنها را نداد ⁴ . در برخورد با بیدادگری که حتی یکنفر از اعضای خانواده حق تعالی را بکشد، چنان غضب کرده و عتاب می کند که گوئی تمامی بشریت و کل خانواده او را قتل عام کرده است . ⁵

و آنگاه که بنده اش ( از هر دین ومسلک و ملت ) مورد تعدی قرار می گیرد و حکومت نتواند ( و یا نخواهد ) از این ظلم جلوگیری نماید ، دیگران را سزاوار مرگی می کند که نباشند و این خفت و خواری نبینند ⁶ .

در یک قدم جلو تر ، وقتی این انسان خود را تسلیم او می کند ، چنان حرمتی برایش قائل می شود که با هیچ چیزی در دایره هستی قابل مقایسه نمی شود⁷ .

و آنگاه که بنده اش را در سلک مومنین می یابد ،  شکستن حرمت او را در عداد شکستن حرمت خود می داند .⁸

از آنجا که انسانها ، چاره ای جز تشکیل حکومت و سپردن اختیارات عمومی جامعه به حاکمانی منتخب خود ندارند ، لذا خداوند ، به کرات و بهانه های مختلف هشدارهای لازم نسبت به رافت و مهربانی و مساوات با بندگان خود ، از طرف حاکمان داده است . ⁹ و ¹⁰

در این مسیر ، یک معیار برای خود ارزیابی حاکمان و مردمان و اینکه آیا چقدر در پیشگاه ربوبی ارزش دارند اعلام کرده و آن اینکه " ببینید دیگران و زیردستان چگونه شما را ارزیابی کرده و نمره می دهند .¹¹

در باورهای دینی که خداوند به بندگان خود عرضه کرده است ، رسول حق ^ص آنقدر بر نامهربانی بر بندگان خدا می نالد که هشدار می دهد " من بیش از هرچیز بر امت خود از حاکمان و پیشوایانی که در فریب و گمراهی مردم می کوشند ، بیم دارم ¹² ."  و فریاد بر می آورد که " آن کس که بر بینوایی که به جز خدا پناهی ندارد ستم می کند خشم خدا نسبت به او بسیار سخت است ."¹³

و وقتی که هر کس ( و بخصوص حاکمان ) ، خود را از معرض دید الهی دور می بینند ، به یکباره شلاق هشدار می کوبد که " مطمئن باشید که ، خدا یی که اختیار همگان را داراست و قضاوت نهایی بر عهده اوست ، نیازی به گواهی و شهادت احدی نداشته ، که خود شاهد بر همه چیز و هر لحظه اعمال بندگان است " ¹⁴ . و حتی " آنها که از جایگاه پیامبران سخن گفته و در پایگاه ستمگران جلوس کرده اند را مورد نفرت و بغض قرار داده است " ¹⁵ .

 ا و در قضاوت خود در رستاخیز ، چنان از کشته شدن بندگانی که برای اهدافی والا خلق کرده بود ¹⁶، در غضب است ، که اول هر چیز پرونده آن خونها را به دادرسی می نشیند ¹⁷ . و ستم ظالمی که این خون به ذمه اوست را به هیچ نمی بخشد . ¹⁸

پس خدایا ، از تکبر و خودباوری مستکبرانه ¹⁹ ، چنان حفظمان کن که مباد ، بعد از سالیان سال که عمری در زهد و عبادت و اطاعت بسر برده ایم و در نظر مردمان ، بهشتی بوده ایم ، به یکباره ابلیس گونه در چاه ویل شقاوت و خسران ²⁰ در نیفتیم .²¹ و ²²
زیر نویسها :

 1- کنت کنزاً مخفیاً فأحببت أن أعرف فخلقت الخلق لکی أعرف - بحارالانوار، ج 84، ص .198

 2- الخلق عیال الله – رسول اکرم ( ص) بحار، ج 74، ص .316

 3 – آنگاه که به کرات با " یا ایها الانسان " او را خطاب کرده و یا با صفت " رحمانیت " خود همه را زیر چتر خود قرار داده است .

 4 – لست علیهم بمسیطر – سوره غاشیه – آیه 22

 5 - مَن قَتَلَ نَفْسًا بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِی الأَرْضِ فَکَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِیعًا – مائده – آیه 32

 6 - و لقد بلغنی انّ الرّجل منهم کان یدخل علی المراة المسلمة، و الاخری المعاهدة، فینتزع حجلها و قلبها و قلائدها و رُعثها.... فلو انّ امراً مسلماً مات من بعد هذا اسفا ما کان به ملوما، بل کان به عندی جدیرا. – نهج البلاغه – خطبه 27 . ( به من خبر رسید که مردی از لشگر شام به خانه زن مسلمان و زنی غیر مسلمان که در پناه حکومت اسلام بود وارد شد، و خلخال و دستبند و گردنبند و گوشواره‌های آنها را به‌ غارت برد.....، اگر برای این حادثه تلخ، مسلمانی از روی تاسّف بمیرد، ملامت نخواهد شد، و از نظر من سزاوار است . )

 7 - ان الله ..... و فضل حرمه المسلم علی الحرم کلها ... – نهج البلاغه – خطبه 166

 8 - المؤمن اعظم حرمه من الکعبه؛ امام صادق ^ع - بحار، ج 68، ص 16

 9 – الا و ان لکم عندی الا اوخرلکم حقا عن محله .... و ان تکونوا عندی فی الخلق سوائ – نهج البلاغه – نامه 50

 10 – ایما راع استرعی رعیه فلم یحطها بالامانه والنصیحه ضاقت علیه رحمه الله تعالی التی وسعت کل شی - نهج الفصاحه – حدیث 378

 11 – اذا احببتم ان تعلموا ما للعبد عند ربه فانظروا ما یتبعه من الثنائ – همان – حدیث 664

 12 – ان اخوف ما اخاف علی امتی الائمه المضلون – همان – حدیث 381

 13 – اشتد غضب الله علی من ظلم من لا یجد ناصرا غیرالله – همان – حدیث 2110

 14 - ... فان الشاهد هوالحاکم – نهج البلاغه – حکمت 324

 15 – ابغض العباد الی الله من کان ثوباه خیرا من عمله : ان تکون ثیابه ثیاب الانبیائ و عمله عمل الجبارین – نهج الفصاحه – 2107

 16 – وما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون – سوره  ذاریات - آیه 56

 17 – اول ما یقضی بین الناس یوم القیامه فی الدمائ – نهج الفصاحه – 1473

 18 – الدواوین ثلاثه : ..... و دیوان لایترک الله منه دشیئا . ... و اما الدیوان الذی لایترک الله منه شیئا فمظالم العباد بینهم القصاص لامحاله – همان – 2106

 19 – ابی و استکبر –  سوره  بقره – آیه 34

 20 – خسر الدنیا و خسر الاخره – سوره  حج – آیه 11

 21 – ان الرجل لیعمل عمل الجنه فیما یبدوالناس و هو من اهل النار ... - همان – 458

 22 – ان الرجل لیعمل الزمن الطویل بعمل اهل الجنه ثم یحتم له عمله بعمل اهل النار ... – همان – 459

توضیح : نهج الفصاحه مورد استفاده مربوط به انتشارات خاتم الانبیا – بهار 83 و نهج البلاغه نیزترجمه دشتی می باشد .